Kjære folk!
No er det ei stund sidan sist. Eg tenkjer at dette huset, denne hagen, denne byen, og desse åra som me har hatt her, fortener at eg skriv ein blogg til frå 3086 Holmestrand.
Måndag 3. mai kjem flyttebilen, og eg kjenner at det skal bli godt når den dagen me har budd oss på så lenge endeleg kjem. For eg vil dette, men likevel er kjenslene både slike og sånne.
Kjensler før me dreg
For kvar rull med bobleplast rundt bilete og maleri
For kvart ark silkepapir mellom tallerknar, rundt glas
For kvar pappeske, fylt opp, limt att og merka,
har eg kjent at sumarfuglar i magen
ikkje alltid berre
er av det gode.
Kvite veggar med arr
av skruer og krokar,
dørkarmar med blyantstrekar;
så høg var du då, vesle venen min.
Golvfliser med spor
av små sko,
av store støvlar.
Ekko av draumar
Kviskring frå minner
Kapittel i livet mitt
Takk for meg, Holmestrand!
Eg har prøvd å bli glad i deg, Holmestrand. Eg har verkeleg prøvd.
Då me kom flyttande til den vesle Vestfold-byen for meir enn 11 år sidan, var eg mest oppteken av barnebarn, hus og hage. Hjartet mitt var fylt av det, og det kjendes som nok. Det var fint å bu i eit område som var som ei lita grend, med gode naboar og kjær familie like i nærleiken. Resten av Holmestrand låg fleire kilometer unna og nådde ikkje heilt fram til meg, men sidan eg hadde tenkt å bli verande livet ut, bestemde eg meg for å bli godt kjent med byen min og gro fast her.
Det var kanskje dumt å flytte til ein ny kommune for oss som snart fylte 60, var utan jobb, sleit med helsa og ikkje hadde korkje skuleungar eller hund. Eg forventa kulturopplevingar og eit rikt og variert sosialt liv. Det er kanskje berre mi eiga skuld at det ikkje vart slik. Men eg kjenner at eg må ha meir enn hus, hage og snart vaksne barnebarn å fylle livet mitt med.
Dei siste dagane har eg hatt «takk-for-god-hjelp-time» hos ein flink tannlege, ein grundig og morosam fastlege som verkeleg er til å stole på og hos ho, som for meg i alle fall, er verdas beste frisør.
Det er så vakkert her, men eg er lei for å måtte seie det, Holmestrand; her hos deg ynskjer eg ikkje å bu som gammal dame. Det må hende meir rundt meg enn det det gjer i dag. Dei få vaksne som kjem til å sakne oss når me dreg, dei veit eg vil finne vegen til oss på Ål, og dei er hjarteleg velkomne.
Ein bustad for resten av livet.
På Ål står Helgerud-huset snart ferdig, både 111 år gammalt og samstundes flunkande nytt, akkurat slik det var og likevel heilt annleis, – klart for å vere heimen vår resten av livet. Me har fått oss både gode og mindre gode overraskingar i rehabiliteringsperioden, men no ser alt ut til å ordne seg.
Dei siste tjue åra har skiftande regjeringar hatt som målsetting at eldre skal bu i sin eigen bustad så lenge som mogeleg. Dei som studerer samansetninga av befolkninga framover, seier at auka levealder gjer denne problemstillinga stadig meir aktuell. Det er klare forventningar frå politisk hald om at eldre sjølv bør ta initiativ til å utbedre eller skaffe seg ein bustad som er tilpassa dei behova me har når me blir eldre.
NOVA er eit samfunnsvitskapeleg forskingsinstitutt. Forskarar der har gjennomført ei undersøking der folk vart bedne om å vurdere den boligen dei bur i no. Over halvparten av dei i alderen 50 – 71 år sa at bustaden deira var «dårleg» eller «svært dårleg» tilpassa personar med «bevegelsesvansker».
Me kjenner oss både friske og raske no, men har tenkt at me skal klare å bu i Helgerud-huset livet ut. Det hadde sjølvsagt vore fint dersom dei tinga me skaffar oss, vil vare lenge. Dei skal aller helst vere praktiske og skape trivnad og glede, men no må me også planlegge for den helsa me har om 20 år. Sjølv om me forhåpentlegvis vil vere spreke og aktive så lenge som mogeleg, må me no nytte høvet til å tilpasse huset til vår eiga framtid.
Førebels har skjelettet mitt trufast halde meg oppe, men ein dag blir det sannsynlegvis så skrøpeleg at eg dett saman. Då er det viktig å ha eit hus utan for mange dørstokkar og trappetrinn slik at me kan kome oss fram med rullatorane våre.
Huset vårt blir no tilrettelagt slik at me, den dagen me treng det, får eit soverom og bad på same planet som inngangspartiet. Dessutan blir det så godt som trinnfritt både ute og inne.
Fallulykker er av dei vanlegaste ulykkene i norske heimar. Konsekvensane er gjerne alvorlege for eldre kroppar. Allereie no planlegg me den framtidige heimen vår med minst mogeleg å snuble i, stikkontaktar i kjøkkenbenkhøgde og med godt ljos i alle rom. Dårleg ljos kan dessutan føre til mindre trivnad samstundes med at det aukar risikoen for at me dett og får store helseplager.
Eg må seie at eg ikkje likar å tenkje på all denne tilrettelegginga. Inne i mitt eige hovud er eg framleis ung, men eg må innsjå at om 20 år er eg 88 år. 20 år går fort det.
Spenntak
No tek eg spenntak,
satsar alt og siktar
mot den langstrakte fjellbygda
Det var dit eg skulle,
og turen var ingen omveg.
Den var kledd med
kjærleiksfulle møte,
mykje omsorg,
glade ungar på trygge fang
No tek eg spenntak,
men kjenner molltonen vibrere
i bringa
medan eg er på veg heim
(Dersom nokon lurar: Spenntak er å setje føtene imot noko og skuve ifrå av all makt.)
Våraktivitet
Eg er så glad for at me bur i eit land med fire årstider. No, når vinteren har sloppe taket, kjenner eg korleis eg har lengta etter alle dei små våraktivitetane.
10. mai skal eg overlevere hagen i Holmestrand til ein nye eigarar. Det gjer eg heilt utan sorg. Eg gler meg til å fortelje dei om alt som kjem til å dukke opp i hagen deira gjennom sesongen.
Eg er så heldig at eg har ein stor hage på Ål å ta fatt på. Hagestellet der har så langt dreia seg om å fjerne brennesle, men under, bak og innimellom der ein stad, har eg trua på at eg finn ein fin, gammal hage.
Neste gong eg skriv, håpar eg å kunne fortelje om korleis det er å flytte inn i eit hus med ei fin, 100 år gammal sjel.
Eg ynskjer alle ein strålande vår.
Helsing frå Karen-Margrethe
Kjære folk 