JUBILANTAR OG NEKROLOGAR, MAMMAREGLAR OG LITT HIPPIE

Kjære folk!

Eg har tenkt på det at bloggen min ofte inneheld alvorlege saker som eg kanskje problematiserar meir enn det som er naudsynt. Difor fekk eg behov for å skrive at det er sant at eg tenkjer og funderer på mykje rart, men eg er altså stort sett blid og i godt humør og er takksam for at eg har fått utdelt eit lyst sinn. Dersom det var nokon som lurte på korleis det stod til.

Eg har trua på at denne dagen kjem til å bli aldeles strålande.

Eit nyhende som har fanga merksemda mi
Eg trur overskrifta på dagens nyhende må vere «Eg trudde det var mykje verre enn det det viste seg å vere». Dette er vel ikkje akkurat eit nyhende, sjølv om det handlar om slikt som står i avisa dagleg. 

Det kan vere kjekt å vere jubilant. På Facebook feirar me kvarandre med bilete av blomar, ballongar og hyggelege ord. På ntb.no er det mogeleg å sende inn jubileumsomtalar på inntil 170 ord når ein person fyller 50, 60, 70, 75, 80, 85, 90, 95 og 100 år eller meir. Dette kan då bli vidareformidla til dei store abonnementsavisene.

Det er litt fleire kvinner enn menn som fyller år frå dei er 50 og oppover. Av dei som fyller 100, er berre ein tredel menn. 26. oktober bestemte eg meg for å byrje å telje jubilantar og nekrologar i Aftenposten. Eg hadde ein mistanke om korleis det stod til med kjønnsbalansen på tross av at det er flest kvinner som blir skikkeleg gamle. 

Fram til i går, hadde eg funne 26 jubilantomtalar av kvinner og 64 av menn. Dette var vel eigentleg ikkje så gale. Heile 28,8 prosent kvinnelege jubilantar!! Eg hadde faktisk trudd at det stod dårlegare til.

Nekrologane er også mannsdominerte. Ein nekrolog er ein minneartikkel som blir skrive når ein person er død. Nekrologane inneheld ofte ein kort biografi.
I den perioden eg fylgde med i Aftenposten, stod det å lese 37 nekrologar. 13 av dei var skrive om kvinner.

Kvifor blir det slik?
Det gjer meg trist å sjå at det livet som kvinner har levd og dei erfaringane som er gjort i eit kvinneliv, ikkje blir sett på som noko som har like stor almen interesse som dei erfaringane ein mann har gjort gjennom livet sitt. 

Eg håpar ikkje dette viser eit sant bilete av kor mange som heiar på oss kvinner slik til kvardags.

Eit ord å snu og vende på
Ordet mitt i dag er «mamma».
Det finnes dagar då eg verkeleg kjenner på at eg har levd ei stund. I dag er ein slik dag. Sonen min fyller 44 år, og eg seier som dei andre på min alder: «det er utruleg så fort tida går». Eg er mor til ein mann som er midt i livet og klarar seg godt utan mor si.

Ungar vil alltid vere søner og døtrer, og ei mor vil alltid vere mamma. Slik er det, og slik vil det alltid vere. Ei mor vil alltid bekymre seg og ynskje å gjere alt det ho kan for at borna skal ha eit godt liv. Slik har eg det når det gjeld begge mine, og ingen eg har snakka med har sagt at det alltid er berre enkelt å vere mor til vaksne born. For eitt par år sidan prøvde eg meg på nokre mammareglar, og det viste seg at det var fleire som kjende seg att i lista mi:

1. Eg må syrgje for å ha mitt eige, gode liv. Det er den beste måten å hindre at borna mine må bekymre seg for meg.
2. Eg må anerkjenne borna mine som vaksne personer, og godta at dei har sitt eige liv som ikkje inkluderer meg.
3. Eg må innsjå at eg ikkje lenger er fyrstevalet til borna mine – ikkje andrevalet eingong. Det betyr ikkje at dei ikkje bryr seg om meg.
4. Eg skal ikkje blande meg inn i kvardagen til borna mine, men prøve å vere til stades dersom dei treng meg. Eg må også klare å seie ifrå dersom eg ikkje kan hjelpe når eg har fullt opp med min eigen kvardag.
5. Eg skal ikkje stille for nærgåande spørsmål, men vere interessert når dei har noko å fortelje.
6. Eg må prøve å tenkje meg om minst to gonger, og gjerne telje til ti, før eg reagerer med å gje gode råd.

Dei som kjenner meg godt, veit at nokre av desse mammareglane ikkje alltid er enkle å fylgje. Når born er ulukkelege, blir foreldre også det. Eg kan jo i tillegg være ganske styrete av meg. Heldigvis har eg born som seier ifrå når eg tråkkar over dei usynlege grensene. Eg trur også at det er til god hjelp dersom ei bekymra og hjelpsam mamma kan klare å sjå seg sjølv utanfrå av og til, og kanskje også le litt av seg sjølv.

Her er dei, begge to, storebror og veslesyster på skogstur i 1983. Slik eg hugsar det no, var ikkje mammareglane så kompliserte den gongen.

Det er ei sann glede å kunne vere til hjelp når borna mine treng meg, og eg gruar meg til den dagen kjem då eg har behov for meir hjelp enn det eg kan klare å gje.

Ei lita kjensle
Er det lov
å danse på stovegolvet
med kjolen flagrande 

rundt glad kropp?
Kan eg valse rundt
truselaus
med blomar i håret?
Er det lov å
elske det eg var
og det eg vart?
Kan nokon nekte meg
å vere
litt hippie?

***

Eg har eigentleg aldri forstått meininga med at «dei gamle er eldst», og eg forstår mindre og mindre av det. Sjølvsagt er dei det. Det høyrest ut som om dei gamle alltid er best, eller like gode, eller berre blir betre og betre, – men slik er det jo slett ikkje. Er det eigentleg eit kompliment? Eg trur meininga er «så gammal og likevel så god» dersom ein gamling litt uventa slår til og klarar noko eksepsjonelt. 

Etter som åra går og det blir kortare og kortare tid til eg kan kalle meg skikkeleg gammal, så kjenner eg meg i alle fall slett ikkje nærare det å vere «best».

Uansett kva du meiner om dette og trur om det aller meste, så håpar eg du får ein strålande laurdag.

Helsing frå Karen-Margrethe