Kjære folk!
God morgon og velkomen til den tredje månaden i året. Det er både seinvinter og gryande vår. Me har 31 marsdagar framfor oss og i dag tek me fatt i vissa om at det vil kome både dagar og netter med meir av både ljos og varme.
Eit sitat eg vil dele
I dag har eg sett saman ei rekkje sitat frå Stortingsrepresentant Silje Hjemdal frå Frp og Kultur- og likestillingsminister Abid Q. Raja frå Venstre. Alt er saksa frå ein artikkel på nrk.no 24. februar i år. Eg let Hjemdal starte:
– Det må være lov som politiker å rett og slett stille spørsmål om dette er forsvarlig bruk av skattebetaleres penger.
– Kunstens formål er å engasjere oss, berøre oss, provosere oss. Hvis vi går inn og dømmer kunsten så vil vi begrense ytringsfriheten.
– Det er ikke kunsten i seg selv som provoserer mest. Jeg tror det er nettopp det at skattebetalerne finansierer det.
– Men hele poenget er jo at kunsten skal være fri. Det er ikke vi som skal hverken dømme eller bedømme kunst. Vi skal gi midler. Så er det kunstfaglige råd som ligger til grunn for hvem som skal få støtte eller ikke.
– Kunsten skal få være så fri som den bare vil, men det er noe med hva man skal bruke skattebetalernes penger på.
– I et fritt demokrati må det ikke være opp til politikere å bestemme hvem som skal få offentlig støtte.
– Kanskje en folkejury ville hatt større legitimitet blant folk flest.
Hjemdal fekk det siste ordet og, men eg reknar med at dei som les dette har forstått kven eg støttar. For å seie det i klartekst: Me må stå imot ein kvar praksis som opnar for at politikarar skal kunne instruere kunstnarar. Det handlar om noko så grunnleggjande som fridomen til å ytre seg og dermed og om å ikkje innskrenke den kunstnarlege fridomen. Støtteordningar til kunstnarar og kunstprosjekt er ein viktig del av dette.
Eg trur korkje Munch eller Ibsen hadde fått støtte frå ein folkejury dersom det hadde vorte sett ned ein slik ein seint på 1800-talet/byrjinga av 1900-talet. Til det var dei begge i altfor stor opposisjon til si eiga samtid.
Ei oppleving eg vil bere med meg vidare
Innimellom har me vitjing av eit eller fleire familiemedlem frå Tyskland. Sidan eg er eineborn, vart eg aldri tante. Men eg har fire tanteungar i Tyskland. I dag reiste ein av desse ungane, ein triveleg 34 år gammal elektroteknikar og kjærasten hans heim. Opplevingane denne veka har vore å vise fram slikt som gjestane våre har hatt lyst til å oppleve. Dei har vore her før, så me let dei velje.
Fredag var me på langtur. Hadeland Glassverk og fjellbygdene i Hallingdal stod på programmet.
Hadeland Glassverk er så mykje meir enn ein stad for å kjøpe seg glas. Her er det alltid mogeleg å møte på ei oppleving eller to.
Eg er alltid glad for å kunne vise fram bygda mi. Fredag var me heldige. Det var «Kaiserwetter».
Dette har eg tenkt på denne veka
Me er heldige. Me har vunne fyrstepremien i eit verdslotteri. Me har hatt flaks. Me bur i Noreg.
Eg går ikkje rundt og tenkjer på dette heile tida, men av og til kjenner eg på ei blanding av takksemd og dårleg samvit. Kvifor skulle akkurat eg vere ei av dei aller heldigaste? Då er det godt å kunne vere ein liten del av ein større samanheng som gjer det mogeleg å hjelpe til ørlite grann i alle fall.
I dag tenkjer er på 17 år gamle Emil Ostrokov frå Kviterussland. Han hadde livet framfor seg. Han elska å lese og gledde seg til snart å byrje å studere økonomi. Etter skuletid jobba han som bod for eit firma som selde tobakk. Det var i alle fall det dei hadde sagt til Emil.
Plutseleg ein aprildag i 2018 vart Emil arrestert og skulda for «ulovleg og organisert narkotikahandel». Under rettsaka vart det ikkje lagt fram noko prov og firmaet Emil jobba for vart aldri granska. Kviterussland har nulltoleranse for narkotikalovbrot og den kriminelle lågalderen er 14 år. Emil vart dømt til åtte års fengsel og sendt til ein fangeleir med harde soningsforhold.
Emil har blitt mishandla av politiet, har måtta jobba harde arbeidsdagar i ein fangeleir, har frostskadar i hendene og blir nekta å bruke astmamedisinen sin.
Min vesle innsats for å vere med og hjelpe Emil, tok meg svært kort tid og kosta ikkje meir enn medlemsavgifta i Amnesty International. Når eg får e-post frå Amnesty, les eg den informasjonen eg får tilsendt og kan deretter vurdere om eg vil signere eit opprop for å hjelpe. Det er alt.
Du som les dette, har sikkert dine måtar å vere til hjelp for dei som treng støtte. Dette var ein av mine måtar. Eg skriv dette berre som ei lita påminning om at det er mange rundt om som treng oss, – treng at me bryr oss. Eg for min del treng at nokon med jamne mellomrom vekkjer meg ut av dvalen min. Utan slike faste påminningar som det eg har «bestilt» frå Amnesty, ville eg kunne ha gått i månader utan å hugse på å hjelpe andre enn dei som er mine aller næraste. I dag tenkte eg på at det kanskje kan hende at det er fleire som er som meg.
***
Før eg no slepp laus det eg har skrive, ut i «vårdagen», – her er ein liten våridé: Gå ut og leit etter litt blåbærlyng, ta med deg nokre kvastar inn og set dei i vatn. Det tek litt tid, men det er verdt å vente på. Knoppane vil breste.
Men det er snø, seier du kanskje.
Det er vår i lufta!
God sundag!
Helsing frå Karen-Margrethe
Kjære folk 